Pięcioksiąg w przekładzie Szymona Budnego 1572 - Biblia Neświecka

Pięcioksiąg w przekładzie Szymona Budnego

• rok 1572

Jest to przekład ariański, Nowego Testamentu Bibli Nieświeckiej.

• Pięcioksiąg - w niezwykle starannym tłumaczeniu Szymona Budnego, niesamowicie uzdolnionego jezykowo poligloty. 

Historyk Norman Davies nazwał Szymona Budnego „najwybitniejszym hebraistą XVI w.. Budny dokonał przekładu Biblii (Biblia nieświeska) – pierwszego kompletnego tłumaczenia Pisma Świętego na język polski z języków oryginalnych oraz pierwszego w historii polskich przekładów Biblii, dokonanego przez jedną osobę. Jego studia nad językiem hebrajskim wywarły również wpływ na późniejszych uczonych żydowskich. W 1603 roku jako autor trafił do pierwszego polskiego Indeksu Ksiąg Zakazanych powstałego z inicjatywy biskupa Bernarda Maciejowskiego.

• "Pięcoksiąg" pochodzi z wydania: Biblia to jest ksiegi Starego i Nowego przymierza znowu z języka Hebrajskiego / Greckiego y Łacińskiego na Polski przełozone w Nieświeżu, wydrukowana w Zasławiu lub Uzdzie w 1572 roku: od 1603 wpisana na Index librorum prohibitorum (Indeks Ksiąd Zakazanych).

Postawiwszy sobie za cel uczciwie poprawienie błedów wczesniejszych tłumaczeń, dokonujac wnikliwej analizy istniejacych w jego czasach odpisów w jezykach orginalnych. Szymon Budny starał się sprostać dosłownosci i jednoczesnie dotrzeć do polskich czytelników, dlatego skutecznie wprowadził do jezyka polskiego liczne hebraizmyi i neologizmy, którymi do dziś posługujemy się we współczesnej polszczyznie.

• Co odkrywczego moze wniesć nowy - nam współczenym nieznany! - przekład "Pięcioksiąg" (i to z XVI wieku!!!), przecież mamy przekłady linearne, wiemy wszystko?

Z powodu swojego "heretycjego" podejscia żadnym ziemskim autorytetom sie nie kłaniał i nie ulegał translatorskiej tradycji - Szymon Budny pokazał głębie hebrajskiego tekstu w sposób zrozumiały dla polskiego czytelnika i o wiele prostrzy w porównaniu do skomplikowanych konstrukcji z innych tłumaczeń, choć zachował koloryt oryginału.

• Lektura "Słowa Bożego" zawsze wnosi cos nowego do naszego życia i tego samego zyczymy tym, którzy będą czytać "Pięcioksiąg" z Biblii, którą zawierucha historii usiłowała wymazać z naszej zbiorowej historii.

Nowy Testament Szymona Budnego to jedno z jego najambitniejszych osiągnięć pod względem krytyki tekstu, egzegezy i metodologii. Wydanie z 1574 r. jest niezwykle nowatorskie, samodzielne i dla wielu osób zbyt kontrowersyjne, Szymon Budny jako pierwszy w Polsce, tłumacząc Nowy Testament, starał się to czynić w sposób naukowy, korzystając z ówczesnych narzędzi nauk biblijnych i dając temu wyraz w umieszczonym aparacie krytycznym.